Δύο παρατηρήσεις για ένα άρθρο του Νίκου Βατόπουλου

Πολλοί θα διαβάσατε το ενδιαφέρον άρθρο του Νίκου Βατόπουλου στην Καθημερινή με τίτλο

Η υποκουλτούρα της ασχήμιας εξουσιάζει την Αθήνα (2/5/2015). Σε γενικές γραμμές συμφωνώ, με δύο παρατηρήσεις:

Η μικρότερη απ' τις δύο είναι πως ο χαρακτήρας της Αθήνας (και της όποιας πόλης) είναι αυτός που είναι μια δεδομένη στιγμή. Άρα, αυτόν το χαρακτήρα πρέπει να διαχειριστεί (επικοινωνιακά) γιατί αυτόν έχει. Πρέπει δηλαδή να απευθυνθεί στο κατάλληλο κοινό (επισκεπτών) που βρίσκει κάτι το ελκυστικό σε αυτόν τον χαρακτήρα. Θα έλεγα ότι σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα κοινό νεανικό, δυτικών πόλεων, που θα ήθελε πολύ να ξεφύγει από τις νόρμες της καθημερινότητάς του, έστω για ένα "εναλλακτικό" τριήμερο ή εβδομάδα. Και να δει / ζήσει κάτι το διαφορετικό και λιγότερο "τακτοποιημένο" για λίγες μέρες. Το αν η πλειοψηφία των κατοίκων της Αθήνας θα ήθελε να πάψει η πόλη να έχει αυτό το χαρακτήρα είναι ένα άλλο πράγμα. Και εδώ ερχόμαστε στη δεύτερη παρατήρηση.

Αυτή έχει να κάνει με την ασχήμια του δημόσιου χώρου. Όχι αυτή που οφείλεται στους βανδαλισμούς και τις φθορές αλλά στη "θεσμική ασχήμια". Την ασχήμια που προκύπτει από την έλλειψη σχεδιασμού στο επίπεδο πόλης και για τα θέματα αστικού περιβάλλοντος. Έλλειψη είτε ηθελημένη, γιατί θα χαλάσει την πιάτσα και θα δημιουργήσει εντάσεις και προστριβές, είτε/και λόγω γενικότερης πολιτισμικής απόστασης της πλειοψηφίας από την έννοια του σχεδιασμού. Την ασχήμια που προκύπτει από το χαμηλότατο επίπεδο της αρχιτεκτονικής των δημόσιων χώρων και της αρχιτεκτονικής των δημόσιων όψεων των μεμονωμένων κτηρίων (δημόσιων και ιδιωτικών).

Την ασχήμια που έχει διαχρονικά προκύψει από τις αναθέσεις διαγωνισμών, για κτήρια ή χώρους, με κριτήρια άσχετα με την οποιαδήποτε αισθητική αλλά περισσότερο σχετικά με την κατά καιρούς κυρίαρχη εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία. Δείτε τα παρακάτω παραδείγματα και βρείτε ποιος είναι ο πιο βάνδαλος:

Α) Ο Δήμος που αφήνει τον κάδο ανακύκλωσης 1) μέσα στο δρόμο, 2) σε γωνία (δε φαίνεται) κρύβοντας την ορατότητα και 3) με το άνοιγμα του κάδου από την πλευρά του δρόμου;

Ο εξυπνάκιας που παρκάρει στη γωνία και εμποδίζοντας την πρόσβαση στον κάδο; Ή ο χαζοβιόλης με το σπρέυ; Μάλλον όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του.

Β) Τρεις φωτογραφίες από ένα υποτιθέμενο μνημείο (στη μίζα;) στην παραλία της Πάτρας (περιοχή πλαζ, Απρίλιος 2006). Προσωπικά το αποκαλώ "τα μαρμαρένια αλώνια" και αδυνατώ να κακολογήσω τον οποιονδήποτε φθορέα του.

Γ) Και τρεις φωτογραφίες από ένα μνημείο στην Κομοτηνή (Οκτώβριος 2010):

"Α, τους βάνδαλους!", σκέφτεται κανείς βλέποντας την παραπάνω φωτογραφία. Μέχρι που βλέπει ολόκληρο το τερατούργημα και αρχίζει να έχει δεύτερες σκέψεις (τουλάχιστον...).

Οι παραπάνω παρατηρήσεις γίνονται όχι ως συγχωροχάρτι στο tagging και τους βανδαλισμούς αλλά ως προσπάθεια κατανόησης -κάποιων εκ- των αιτίων του.