Οι... κόκκινες λυσσάρες;

Το να συλλέγεις τηλεοπτικά / ραδιοφωνικά μαργαριτάρια είναι μάταιο. Ορισμένες όμως εκφράσεις - ηχητικοί ρύποι των αθλητικογράφων ξεπερνούν τα όρια της ανοχής μου.

Ακούγαμε όλες αυτές τις μέρες από τηλεοράσεις και ραδιόφωνα για τους... "φούριας ρόχας" της Ισπανίας. Δείτε και σχετική εικόνα από ενημερωτικό σάιτ:



Το πρόβλημα πέρα από το κακόηχον του πράγματος είναι ότι -όπως διαβάζω και στη wikipedia- είναι η εθνική ομάδα της Ισπανίας (ως σύνολο) που έχει το προσωνύμιο "La Furia Roja" (δηλ. Η Κόκκινη Οργή / Λύσσα / Μανία).
Κάνοντας και Google validation, βλέπουμε ότι η φράση "la furia roja" απαντάται 179.000 φορές.
Αντιθέτως, η φράση "furias rojas" απαντάται μόνο 968 φορές, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι από... ελληνικά, ρώσικα ή ιταλικά αθλητικά σάιτ με πρώτο-πρώτο το σάιτ της ΕΠΟ!
Άρα, δεν υπάρχουν πολλοί ή πολλές "furias rojas" αλλά μόνο μία, η ομάδα. Άλλωστε η λέξη furia είναι θηλυκού γένους στα Ισπανικά. Δηλ. οι αθλητικογράφοι μας αποκαλούν τους παίκτες της Ισπανίας... κόκκινες λυσσάρες;

Περί του Εθνικού Κήπου

Τα περισσότερα από τα άρθρα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια για τον Εθνικό Κήπο μου δίνουν την εντύπωση μιας βεβιασμένης, σχεδόν ψυχαναγκαστικής, εξιδανίκευσης, λες και οι συντάκτες τους ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν κάτι καλό να πουν για τους ανοιχτούς χώρους της Αθήνας και η εύκολη επιλογή είναι πάντα ο Εθνικός Κήπος.
Από την τελευταία μου επίσκεψη πέρυσι τον Αύγουστο (3 χρόνια μετά την Ολυμπιάδα για την οποία είχε υποτίθεται υπάρξει μια αναβάθμιση) παραθέτω ενδεικτικά τα εξής:

• Αρκετά μονοπάτια είχαν διαβρωθεί από το νερό και είχαν μεγάλες αυλακιές, δυνητικά επικίνδυνες για ηλικιωμένους, παιδιά, κτλ.
• Σε κάποια τμήματα ο χώρος είχε μια μάλλον εργοταξιακή μορφή. Ιδίως θυμάμαι (κοντά στην είσοδο από Βασ. Σοφίας) μια μεγάλη βαθιά «γούβα» η οποία δεν ήταν σαφές αν θα γίνει συντριβάνι, ή ... κάτι άλλο. Ανοιχτή (χωρίς περίφραξη) και άρα επικίνδυνη για παιδιά και όχι μόνο.
• Πολλά ξερόχορτα, φύλλα πεταμένα, χαλίκι / χώμα πατημένο σε κακή κατάσταση. Αυτό δεν θα ήταν κάτι το κακό ή το αναπάντεχο σε ένα φυσικό πάρκο αλλά εδώ μιλάμε για ένα διαμορφωμένο κήπο, στο κέντρο της πόλης που έχει συνήθως διαφορετική χρήση. Επιπλέον, η παρουσία των ξερόχορτων αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
• Παγκάκια γεμάτα με κοτσιλιές περιστεριών στην πλειοψηφία τους. Το ίδιο και στο ηλιακό ρολόι στην είσοδο της Λεωφ. Αμαλίας.
• Τα κλουβιά με τα πουλιά και τα ζώα απέπνεαν (και κυριολεκτικά) μια σαφή έλλειψη καθαριότητας ενώ το... κοτετσόσυρμα με το οποίο ήταν περιφραγμένα δεν ήταν και ότι το καλύτερο οπτικά.
• Αναζητήσαμε τις πάπιες που κάποτε βρίσκονταν στις λιμνούλες αλλά μάταια... (λόγω γρίπης των πουλερικών και υπερβάλλοντος προληπτικού ζήλου;;;)

...και αρκετά άλλα προβλήματα συντήρησης, λειτουργίας αλλά και ύφους του χώρου.

Από την άλλη, υπήρχαν και ενδείξεις μιας κάποιας στοιχειώδους συντήρησης ή περιστασιακών πρωτοβουλιών που είχαν δώσει κάτι το θετικό. Π.χ.

• Οι κάδοι απορριμμάτων είχαν όλοι νέες, καθαρές πλαστικές σακούλες, σημάδι ότι τουλάχιστον κάποιος τις είχε πρόσφατα αδειάσει / αλλάξει.
• Κάποια δέντρα, στην πλευρά της Αμαλίας, φαίνονταν να είναι πρόσφατα φυτεμένα.
• Η παιδική χαρά έδειχνε δημοφιλής με τα μικρά παιδιά και τους γονείς τους, χωρίς να παρουσιάζει ιδιαίτερους κινδύνους ασφάλειας σε σχέση με την κατάσταση άλλων αντίστοιχων χώρων.

Γενικά όμως ήταν μια εικόνα μάλλον περισσότερο καταθλιπτική παρά ευχάριστη που απ' ότι βλέπω έχουν εντοπίσει και άλλοι (1, 2). Το ότι θετικό εκπέμπει οφείλεται κυρίως στην αρχική σχεδίασή του. Δεν ξέρω τι ακριβώς ευθύνεται γι'αυτή την κατάσταση αλλά αν μη τι άλλο θεωρώ παρήγορο το ότι φαίνεται να υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τον Κήπο και την κατάστασή του.

"If You Build It, They Will Come"

Θα ακούσατε πιθανώς την προχθεσινή κυβερνητική ανακοίνωση σχετικά με την κατασκευή των "Νέων Αυτοκινητοδρόμων Αττικής", μήκους 55 χλμ και άλλων 28χλμ. δρόμων στην Αττική. Πρόκειται ουσιαστικά για την ολοκλήρωση του εξωτερικού περιφερειακού δακτύλιου της Μητροπολιτικής Αθήνας (χάρτης).
Σε χθεσινό του σχόλιο ο Αντ. Καρκαγιάννης της Καθημερινής εκφράζει αμφιβολίες όχι τόσο για το έργο αυτό καθεαυτό όσο για κάποιες παρεπόμενες συνέπειές του.

Πράγματι, θεωρείται δεδομένο από τη διεθνή εμπειρία και θεωρία (αλλά και την ελληνική εμπειρία - βλ. Αττική Οδός) ότι η δημιουργία νέων οδικών αξόνων πάντα συνοδεύεται από αύξηση της κυκλοφορίας. Είναι γνωστή η φράση-αφορισμός "If You Build It, They Will Come", δηλ. "Αν Το Χτίσεις (το δρόμο), Θα Έρθουν (τα αυτοκίνητα)".
Αυτή η έννοια περιγράφεται με τον όρο "προκαλούμενη ζήτηση" (induced demand) και εξηγείται από το γεγονός ότι οι νέοι (αρχικώς άδειοι) δρόμοι δίνουν το κίνητρο για τη διενέργεια περισσότερων μετακινήσεων με το αυτοκίνητο. Σταδιακά τα Διανυόμενα Οχηματο-Χιλιόμετρα (ΔΟΧ) αυξάνονται και ορισμένες φορές το ποσοστό της αύξησής τους φτάνει ή και ξεπερνά το ποσοστό κατά το οποίο αυξήθηκαν τα χιλιόμετρα του οδικού δικτύου (περίπου σε μία πενταετία για κάποιες περιοχές).

Δεν ξέρω σε ποιό βαθμό θα ισχύσει για τους συγκεκριμένους δρόμους και τις συγκεκριμένες μετακινήσεις, δεδομένου ότι σημαντικό ρόλο παίζουν και οι (μεταβολές στις) χρήσεις γης των περιοχών γύρω από το δρόμο. Χρήσεις γης και οδικοί άξονες δεν μπορούν να ειδωθούν ξεχωριστά. Σίγουρα πάντως η αρχική ανακούφιση σταδιακά θα μειώνεται αν δεν συνοδευτεί και από άλλα μέτρα / δράσεις, μη κατασκευαστικού χαρακτήρα. Στο επίσημο ανακοινωθέν αναφέρεται ότι "Οι Νέοι Αυτοκινητόδρομοι Αττικής υλοποιούν τις κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών και των εγκεκριμένων Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων των εμπλεκόμενων Δήμων". Αυτό ακούγεται κατ' αρχάς θετικό αλλά δεν γνωρίζω σε ποιες αρχές βασίστηκαν τα ανωτέρω Σχέδια, με βάση ποιες παραδοχές καταρτίστηκαν, με ποιούς στόχους και πότε καταρτίστηκαν (πριν 20 χρόνια...;). Για έναν τουλάχιστον από τους όμορους δήμους, τον Δήμο Ηλιούπολης, βρήκα πρόσφατη προκήρυξη για αναθεώρηση του ΓΠΣ, πράγμα που μάλλον επιβεβαιώνει τις υποψίες μου. Για το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας μια σύντομη μελέτη - παρουσίαση στα πλαίσια του Project InterMETREX του 2004 ανέφερε χαρακτηριστικά: "There is evidence of planning failure in Athens due to the obsolesence of the 1985 Structural Plan..."

Σημαντικό ρόλο στο βαθμό αύξησης των διανυόμενων οχηματο-χιλιομέτρων (ΔΟΧ) παίζει επίσης και το ύψος των διοδίων. Όσο πιο υψηλά, τόσο πιο μικρή η αύξηση των ΔΟΧ και τόσο μικρότερη η περιβαλλοντική επιβάρυνση. Όσο κι αν γκρινιάζουν οι κάτοικοι της Αττικής, τα διόδια είναι που έχουν κρατήσει την Αττική Οδό σε κάποια ανεκτά ακόμη επίπεδα κορεσμού...

-Σίγουρα θεωρώ θετική την επιλογή της υπογειοποίησης του μεγαλύτερου τμήματος των συγκεκριμένων δρόμων και την επιλογή της αυτοχρηματοδότησης μεγάλου τμήματός τους (ώστε να μην επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός και ο μέσος φορολογούμενος).
-Η αναφορά περί "γρήγορης σύνδεσης του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού με όλες τις περιοχές του Λεκανοπεδίου" (μέσω αυτών των δρόμων) περισσότερο θα έπρεπε να προβληματίζει παρά να χαροποιεί. Χρειάζεται ο μέσος κάτοικος της Αθήνας ένα πάρκο στο οποίο θα πηγαίνει με... το αυτοκίνητό του; Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση... Θετικό πάντως το ότι υπογειοποιείται το κομμάτι της Λεωφ. Ποσειδώνος μπροστά από το πρώην Αεροδρόμιο και έτσι ενοποιείται ο χώρος του με την παραλιακή περιοχή του Αγ. Κοσμά.

Για τη δεύτερη επισήμανση Καρκαγιάννη, περί της σταδιακής μετατόπισης του κέντρου βάρους της Μητροπολιτικής Αθήνας προς τα Νοτιο-Ανατολικά και της ανάγκης συνολικής εξέτασης / σχεδιασμού της επίσης θα συμφωνήσω. Δεν καταλαβαίνω όμως τη μορφή της ανησυχίας του στην τελευταία φράση όπου αναφέρει: "Δεν είναι η «νέα Αθήνα», είναι το νέο κράτος της Αθήνας, όπου όλοι οι βασικοί δείκτες (πυκνότητα πληθυσμού, κατά κεφαλήν εισόδημα, απασχόληση, τρόπος ζωής, ευκαιρίες σταδιοδρομίας κ.λπ.) θα είναι εντελώς διαφορετικοί από την υπόλοιπη χώρα, από το «άλλο κράτος»." Μα αν υπάρχει τραγική έλλειψη από κάτι σε αυτόν τον τόπο είναι από πειραματισμό και από ύπαρξη διαφορετικών προοπτικών και δυνατοτήτων. Αρκεί βέβαια να έχει προβλεφθεί πως αυτές οι διαφορετικές δυνατότητες δεν θα συνοδεύονται από τη δημιουργία νέων, μεγαλύτερων προβλημάτων...