Πέρυσι τέτοια εποχή χαρακτήρισα αυτήν την εκδήλωση ως "περιβαλλοντική Eurovision". Όταν το έγραφα δεν μου περνούσε απ' το μυαλό ότι σχεδόν κυριολεκτούσα...
Σοβαρά όμως, καθότι η εκστρατεία αυτή συνεχίζεται και φέτος είπα να ασχοληθώ ξανά με το θέμα και να κοιτάξω πιο αναλυτικά το τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η πρωτοβουλία...:
...ως προς το φαινόμενο του θερμοκηπίου:
Ας το δούμε μέσα από ένα παράδειγμα: Στο σάιτ της "Ώρας της Γης" διεξάγεται ένας άτυπος διαγωνισμός μεταξύ των ελληνικών οργανισμών (ιδιωτικών και δημόσιων) που υποστηρίζουν αυτή την εκστρατεία. Στην πρώτη θέση βλέπουμε την εταιρεία IKEA Hellas - Fourlis με πάνω από 1300 συμμετοχές εργαζομένων και φίλων της. Επιπλέον, βλέπουμε ότι η εταιρεία βρίσκει την ευκαιρία να προβάλλει κάποιες δικές της δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής. Αναφέρει, θετικότατα, ότι κάνει έκπτωση 20% σε όλους τους λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας ως τις 27/3. Αμέσως παρακάτω όμως δηλώνει ότι "προσφέρει δωρεάν κεράκια στους πελάτες και στο προσωπικό στις 26 και 27 Μαρτίου"!
Το μήνυμα είναι έμμεσο αλλά σαφές. Αντικαθιστούμε τους λαμπτήρες τεχνητού φωτός με τα μικρά και χαριτωμένα κεράκια, που φτιάχνουν και ατμόσφαιρα!
Έλα όμως που τα κεράκια δε φτιάχνουν μόνο ατμόσφαιρα αλλά τη χαλάνε συγχρόνως, καθώς εκλύουν κι αυτά διοξείδιο του άνθρακα (CO2)! Ξαναρχόμαστε λοιπόν όπως και πέρυσι στο ζήτημα του ισοζυγίου μεταξύ των ρύπων που δεν θα εκλυθούν και αυτών που θα εκλυθούν σε... αντικατάσταση των πρώτων...
Για να κάνουμε ακριβή σύγκριση θα πρέπει να ξέρουμε πόση ενέργεια δεν θα καταναλωθεί (δηλ. θα σβήσουμε μια λάμπα πυρακτώσεως ή μια λάμπα φθορισμού; Θα σβήσουμε 1 λάμπα ή 5 λάμπες;), το είδους του "καυσίμου" που δεν θα χρησιμοποιηθεί εκείνη την ώρα για την παραγωγή της εξοικονομηθείσας ενέργειας (θα είναι λιγνίτης, πυρηνική ενέργεια, ηλιακή, πετρέλαιο, αιολική, υδροηλεκτρική;) καθώς και τι ρύποι τυχόν θα παραχθούν εξ'αιτίας του σβησίματος των φώτων (θα ανάψει κάποιος κεριά ή όχι; Και αν ναι, πόσα; Θα είναι τα κεριά φτιαγμένα από παραφίνη ή από άλλο υλικό που δεν προέρχεται από ορυκτά καύσιμα; Θα πεταχτεί να τα αγοράσει ως το ΙΚΕΑ του αεροδρομίου με το αυτοκίνητό του, εκλύοντας περίπου 10.000 γραμμάρια (10 κιλά) CO2, ή θα τα πάρει από το μαγαζί της γειτονιάς του πηγαίνοντας με τα πόδια;)
Επίσης, η σύγκριση εξαρτάται από την ώρα της ημέρας, δηλ. αν θα μειωθεί το φορτίο βάσης ή το φορτίο αιχμής. Καθώς η "Ώρα της Γης" έχει οριστεί για βράδυ Σαββάτου, ώρα που υπάρχει σαφώς χαμηλότερη ζήτηση, μάλλον μειώνεται η παραγωγή από το φορτίο βάσης. Δηλ. μειώνεται η παραγωγή από τις ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες, σε ότι αφορά την Ελλάδα.
Για να καταλήξουμε λοιπόν σε συγκεκριμένα νούμερα, κάθε ένα κερί (φτιαγμένο συνήθως από παραφίνη) εκπέμπει 10,7γρ. γραμμάρια CO2 / ώρα, ενώ ένας λαμπτήρας πυρακτώσεως 60W "εκλύει" περίπου 66γρ. / ώρα, με βάση το ενεργειακό μίγμα της Ελλάδας. Βέβαια, ποιο το νόημα να συμμετέχεις στην "Ώρα της Γης" αν χρησιμοποιείς ακόμη λαμπτήρες πυρακτώσεως! Αντίθετα, ένας λαμπτήρας φθορισμού 11W "εκλύει" περίπου 12γρ. CO2 / ώρα, με βάση το ενεργειακό μίγμα της Ελλάδας, δηλ. περίπου όσο και ένα κερί, αποδίδοντας όμως πολύ περισσότερο φως. Άρα, αν κάποιος σβήσει 2-3 ή περισσότερους λαμπτήρες και δεν ανάψει κεριά ή ανάψει μόνο 1-2, τελικώς φαίνεται να υπάρχει πράγματι μια καλή πιθανότητα θετικού ισοζυγίου ως προς το εκλυόμενο CO2, στην Ελλάδα. Σε κάποια άλλη χώρα, που παράγει ενέργεια από άλλου είδους καύσιμα και όχι από λιγνίτη, τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο θετικά...
....ως προς την υγεία και την ασφάλεια:
-Πέρα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου υπάρχει και το ζήτημα της ρύπανσης του αέρα. Η καύση κεριών μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα ρύπανσης του αέρα σε εσωτερικούς χώρους καθώς τα περισσότερα κεριά εκλύουν κατά την καύση τους μία σειρά από επικίνδυνους για την υγεία ρύπους (αιωρούμενα σωματίδια, αιθάλη, μονοξείδιο του άνθρακα, βενζένιο, κτλ.). Η ακριβής πιθανή επίδρασή τους στην υγεία δεν έχει ωστόσο προσδιοριστεί.
-Η δε χρήση κεριών μπορεί να οδηγήσει πολύ πιο εύκολα σε πυρκαγιές. Σύμφωνα με μία μελέτη για τις πυρκαγιές στις ΗΠΑ, το 2001 προκλήθηκαν 18.000 πυρκαγιές από κεριά στο σπίτι. Το ένα τρίτο περίπου αυτών των πυρκαγιών εκτιμάται ότι προκλήθηκε κατά τη διάρκεια διακοπής του ρεύματος, εσκεμμένης ή μη (λόγω βλάβης).
-Ως προς την εγκληματικότητα ή την οδική ασφάλεια δεν το συζητάω. Ελπίζω να μην υπάρχει κάποιος δήμαρχος που να έχει τη φαεινή ιδέα να σβήσει τα φώτα στους δημόσιους χώρους!
...ως προς την κατανόηση των περιβαλλοντικών ζητήματων:
Αν περιλάβουμε στο όλο νταβαντούρι και άρθρα σαν αυτό εδώ (επιτρέψτε μου...) ή κάποια που θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, τότε ναι, η καμπάνια μπορεί πράγματι να έχει έναν ουσιωδώς ενημερωτικό χαρακτήρα. Αν μείνουμε στα όσα έχει το επίσημο σάιτ της εκστρατείας τότε μάλλον το ενημερωτικό αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα φτωχό και δεν ξεφεύγει από τα συνήθη σε εμάς τους νεοέλληνες όρια της διαμαρτυρίας / επαιτείας του "λαού" προς τους "κρατούντες"... "Εμείς" ενάντια σε "αυτούς"...
Πείτε με περίεργο, ή αιθεροβάμονα, αλλά πιστεύω ότι οι πολίτες πρέπει και μπορούν να ενημερώνονται σε βάθος για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, να κατανοούν την πολυπλοκότητά τους και να καταλαβαίνουν ότι όλοι έχουμε ρόλο κι ευθύνες (όχι μόνο οι της 'εξουσίας') και ότι στα πάντα πρέπει να κάνεις επιλογές και ανταλλαγές (trade-offs). Να θυσιάσεις κάτι, για να κερδίσεις κάτι άλλο. Να διαλέξεις ένα δρόμο και κάποιον άλλο να αφήσεις.
Η αίσθηση ότι απλώς ζητάμε από "αυτούς" (ποιους;) να "κάνουν κάτι", να μας δώσουν τη μαγική λύση, είναι όχι μόνο προσβλητική και επικίνδυνη αλλά και εν πολλοίς λανθασμένη.
Οι δήμοι και άλλοι δημόσιοι φορείς που συμμετέχουν, καμαρωτοί-καμαρωτοί, στην εκστρατεία αυτή δεν είναι η καλύτερη απόδειξη για την υποκρισία του όλου πράγματος; Όχι μόνο γιατί συχνά είναι πρωταθλητές της οικο-σπατάλης αλλά κυρίως γιατί οι πολιτικές τους (συνειδητές και μη) είναι που οδηγούν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Και αν οι δημόσιοι φορείς ενθαρρύνονται από την ίδια την καμπάνια να συμμετέχουν, τότε ποιος προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει ποιον; Τελικά ποιο είναι το ιδιωτικό και ποιο το δημόσιο; Ποιο το κυβερνητικό και ποιο το μη κυβερνητικό; Μια άσκηση δημοσίων σχέσεων όπου όλοι αλληλοσυγχαίρονται για την ευαισθησία και τη συμμετοχή τους;
...ως προς την αναγνωρισιμότητα της WWF:
Η παράμετρος αυτή δεν εμπεριέχει καμία διάθεση ειρωνείας από πλευράς μου ούτε έχει τίποτα το συνωμοσιολογικό. Πολύ απλά και ψυχρά, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις μπορούν και πρέπει να λειτουργούν ως οι χρήσιμοι ενοχλητικοί που συνεχώς τσιγκλάνε της εξουσία και την αδρανή γραφειοκρατία και σ'αυτή τους την προσπάθειά χρειάζονται υποστήριξη - και οικονομική. Με τις εκστρατείες στρατολογούν νέα μέλη και αποκτούν νέα έσοδα. Η συγκεκριμένη εκστρατεία εκ των πραγμάτων φαίνεται να "κινητοποιεί" πάρα πολύ κόσμο και όλο και κάποιοι θα γραφτούν στη WWF εξ'αιτίας της. Όμως, η ανάλωση των ΜΚΟ σε ενέργειες που αγγίζουν τα όρια της σοβαρότητας αμφιβάλλω αν βοηθάει στη μακροχρόνια άνοδο της αξιοπιστίας τους. Κερδίζουν σε αναγνωρισιμότητα, κερδίζουν όμως και σε μακροχρόνια ισχύ;
Πηγές:
Does lighting candles for Earth Hour defeat the purpose? (Christian Science Monitor)
Home Candle Fires (NFPA, 2001)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου